به نقل از «بازار نیوز»

همگرایی منطقه‌ای ایران و ترکیه، راهبردی برای خنثی‌سازی تحریم

تاریخ انتشار: ۲۲ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۷۵۲۶۱

ترکیه، همسایه شمال غربی کشورمان است با داشتن برخی مزیت‌ها می‌تواند به ما در خنثی‌سازی تحریم‌های اقتصادی کمک شایانی به عمل بیاورد، اما تحقق این امر مستلزم استفاده حداکثری از ظرفیت اقتصادی بین دو کشور توسط مقامات تهران و آنکارا است.

گروه بین الملل بازارنیوز- فاطمه چراغلو؛ ایران و ترکیه به‌عنوان دو همسایه با سابقه دیرین از لحاظ مراودات فرهنگی، اقتصادی و سیاسی، نقش مهمی را در منطقه ایفا می‌کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

هر دو کشور از بنیانگذاران سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) هستند ترکیه برای ایران به مثابه دروازه ورود به اروپا محسوب می‌شود و ایران هم دروازه ورود ترکیه به آسیای نزدیک و دور است. به همین دلایل، ترکیه و ایران طی چندین دهه گذشته کوشیده‌اند از تنش‌های نظامی و سیاسی کلان با یکدیگر پرهیز کرده و گسترش روابط اقتصادی، تجاری، فرهنگی، علمی، توریستی را در اولویت قرار دهند.

این در حالی است که می‌توان گفت علی‌رغم وجود پتانسیل‌های بسیار، گسترش روابط اقتصادی طرفین مغفول مانده است. در این یادداشت ضمن مقایسه اقتصاد ایران با ترکیه بر اساس متغیر‌های کلان اقتصادی (جمعیت، تولید، تورم و رشد اقتصادی) به مروری بر وضعیت همکاری‌های اقتصادی این دو پرداخته می‌شود.

الف) مقایسه مهم­ترین شاخص‌­های کلان اقتصادی ایران و ترکیه

نمودار ۱ در چهار بخش جداگانه، رشد اقتصادی، تورم، تولید و جمعیت به مقایسه عملکرد ایران و ترکیه پرداخته است. مهم­ترین نکات این مقایسه عبارت است از:

۱. میزان تولید در ترکیه (بر اساس ارزش دلار) از ابتدای سال ۲۰۰۰ تا سال ۲۰۲۲ نسبت به ایران به طور میانگین روند افزایشی داشته است. تولید در ایران نیز در طول این سال‌ها روند نوسانی داشته است، و در عین حال تولید ایران نسبت به ترکیه به طور میانگین کمتر بوده است.

۲. از لحاظ جمعیتی، در طول سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۲ میانگین رشد جمعیت ایران و ترکیه همواره برابر بوده است. در واقع هر دو کشور با نرخ رشد جمعیتی مشابهی روبرو بوده‌اند، اما همچنان تعداد جمعیت ایران بیشتر از ترکیه است. با این حال، در سال‌های اخیر رشد جمعیت در هر دو کشور به طور ملایمی افزایش یافته است.

۳. در بازه زمانی ۲۰۰۳ تا ۲۰۲۰، میزان تورم در کشور ترکیه تقریباً ثابت بوده و تغییرات چندانی نداشته است. این به معنایی است که نرخ تورم در ترکیه از سال به سال تغییرات چندانی نداشته و در محدوده‌ای ثابت حفظ شده است. در مقابل، در کشور ایران در طول سال‌های مورد بررسی، میزان تورم روند نوسانی داشته است، به این معنا که نرخ تورم در ایران در بازه‌های مختلف زمانی افزایش و یا کاهش یافته است. این نوسانات نشانگر وقوع شوک‌های ارزی و عوامل دیگری در اقتصاد ایران است که تاثیر قابل توجهی بر نرخ تورم داشته‌اند. در سال ۲۰۲۱، میزان تورم در ترکیه با شدت زیادی افزایش یافته است که نشانگر وارد شدن این کشور به یک دوره تورمی شدید است.

۴. در بازه زمانی ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۲، رشد اقتصادی در ایران روند نوسانی (افزایشی ـ کاهشی) داشته است. این به معنایی آن است که نرخ رشد اقتصادی در ایران در دوره‌های مختلف زمانی افزایش و یا کاهش یافته است. در مقابل کشور ترکیه، در بازه‌های زمانی ۲۰۰۰-۲۰۰۲ و همچنین ۲۰۰۸-۲۰۱۰، رشد اقتصادی رو به افول بوده است، به این معنا که در این دوره‌ها نرخ رشد اقتصادی کشور ترکیه کاهش یافته است. پس از این دوره‌ها، رشد اقتصادی در ترکیه به رشد نوسانی خود ادامه داده است.

ب) بررسی عملکرد تجاری خارجی ایران و ترکیه

نمودار ۲ نشان دهنده وضعیت تجارت بین ایران و ترکیه (صادرات و واردات) در بازه زمانی ۱۳۹۹ الی ۱۴۰۱ است.

مهم‌ترین نکات تجارت خارجی (واردات و صادرات) بین ایران و ترکیه عبارت است از:

نمودار فوق نشان می­دهد که واردات ایران از ترکیه از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱ روند صعودی داشته است. به طور کلی واردات طی دو سال گذشته و با روی کار آمدن دولت سیزدهم روند افزایشی داشته است. به گونه‌ای که میزان آن در پایان سال ۱۴۰۱ به ۶، ۱ میلیارد دلار رسیده است. روند صادرات ایران به ترکیه نیز از سال ۱۳۹۹ تا پایان سال ۱۴۰۱ افزایشی بوده است؛ به طوری که از حدود ۲، ۵ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۹ به حدود ۷.۵ میلیارد دلار در پایان سال ۱۴۰۱ رسیده است.

طبق گزارش تارنمای trademap سهم ترکیه از صادرات ایران در سال ۲۰۲۱ در حدود ۸ درصد و از واردات در حدود ۱۰ درصد است. این در حالی است که در همان سال ۲۰۲۱، سهم ایران از صادرات ترکیه در حدود ۱ درصد و واردات ترکیه در حدود ۱ درصد است؛ بنابراین وضعیت کلی تجارت خارجی ایران و ترکیه نشان دهنده وابستگی بیشتر ایران به ترکیه در هر دو بخش صادرات و واردات است. مهمترین دلیل گسترش روابط اقتصادی و وابستگی صادرات ایران به ترکیه، نیاز ترکیه به منابع انرژی و محصولات هیدروکربنی ایران است.

ج) خنثی سازی تحریم ­ها از طریق استفاده حداکثری از ظرفیت اقتصادی بین دو کشور

روابط ایران با ترکیه همواره بر اساس حسن همجواری و در جهت تامین منافع ملی و منطقه‌ای بوده است. دو دولت ایران و ترکیه می­‌توانند از فرصتی که افزایش حجم تجارت دو کشور برایشان به ارمغان آورده ، در جهت خنثی سازی تحریم‌­ها بهره بگیرند. تقویت اتاق‌­های مشترک بازرگانی بین دو کشور، ایجاد بازارچه‌های مرزی، استفاده از ارز‌های ملی برای مبادلات تجاری، بهره‌گیری از ظرفیت تجارت ترجیحی و ... از مهمترین اقدامات در راستای خنثی سازی تحریم­‌ها می­‌تواند محسوب شود.

ضمن اینکه اتصال دو پروژه «کریدور میانی» ترکیه و «کمربند و راه» چین زمینه نزدیکی دو کشور را فراهم کرده و نزدیکی پکن-آنکارا می‌تواند به خنثی سازی خطر ژئواکونومیکی ایران منجر شود. قابل ذکر است ایران و ترکیه برای دستیابی به هدف خود در راستای خنثی­‌سازی تحریم‌­های غرب باید چالش‌­های مشترکی را رفع کرده و با تبدیل آن به یک فرصت، به رفع چالش­‌های دیگر خود بپردازند و به گونه‌ای ابزار قدرت منطقه را به دست گیرند که بتوانند با همکاری سایر دولت‌­های منطقه موانع تحریم­‌ها را از میان بردارند. دولت‌­هایی همچون عربستان که تا حدی دارای فرصت‌­های مناسبی هم‌تراز با ایران و ترکیه هستند، در وارد شدن به این چشم انداز در اولویت هستند.

ایران می‌تواند با برنامه ریزی و سیاست گذاری فعال و مبتکرانه، نگرانی‌های ترکیه را در بسیاری از زمینه‌ها برطرف نموده و این کشور مهم و اثرگذار منطقه را به جای سیاست‌های ایذایی و کنترلی، به سمت همکاری و منافع مشترک سوق دهد.

روابط ایران و ترکیه یکی از پایدارترین روابط در طول تاریخ مناسبات دو کشور در منطقه بوده است. با وجود فراز و نشیب‌های فراوانی که روابط دو کشور در طول یک صد سال گذشته تجربه کرده است، دو طرف حساسیت‌های یکدیگر را درک کرده اند و در پرونده‌هایی که با یکدیگر اختلاف دارند یا رقیب هم محسوب می‌شوند، تلاش کرده اند تعاملات دیپلماتیک را حفظ کنند و پرونده‌های اختلافی را مدیریت کنند.

بهبود روابط فی ما بین ایران، ترکیه، کلید برون رفت از بحران­های فعلی منطقه است. ترکیه می‌تواند به بهترین شکل ممکن از روابط مطلوب خود با ایران، در جهت تحقق همگرایی در زمینه خنثی‌سازی تحریم­ها در جنوب غربی آسیا و به تبع آن در خاورمیانه استفاده کند.

در صورت پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا و افزایش توانمندی اقتصادی این کشور، می‌تواند تحرک تازه‌ای در سازمان اکو به وجود آورد و این امر نیز برای ایران حائز اهمیت خواهد بود از این رو برنامه­‌ریزی اقتصادی ایران می‌بایست معطوف به این امر باشد کـه چگونه می‌توان در شرایط جدید (پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا)، سازمان اکو را فعال‌تـر نموده و موقعیت اقتصادی ایران (تجارت مرزی میان دو کشور) را در منطقه بهبود بخشد. اما این نکته را باید در نظر گرفت که با پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا، ترکیه ناگزیر به هماهنگی با استاندارد سازی موجود در اتحادیه خواهد شد و این عامل می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی برای صادرکنندگان ایرانی فراهم آورد.

پایان پیام//

نام نویسنده: برچسب ها: ایران و ترکیه ، خنثی‌سازی تحریم‌ها ، پرونده ویژه ، کشورهای همسایه ، تجارت خارجی لینک کوتاه خبر: bzna.ir/000Sv6

منبع: بازار نیوز

کلیدواژه: ایران و ترکیه خنثی سازی تحریم ها پرونده ویژه کشورهای همسایه تجارت خارجی خنثی سازی تحریم ایران و ترکیه رشد اقتصادی دو کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت bazarnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «بازار نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۷۵۲۶۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فرصت ایران و امارات برای دستیابی به بازارهای شمال و جنوب و رونق ترانزیت 

وزیر راه و شهرسازی و رئیس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و امارات گفت: کشورهای ایران و امارات نقشی برجسته در مسیر کریدور شمال - جنوب دارند و با تصمیمات راهبردی می‌توانند نقش بی بدیلی را در دستیابی به بازارهای شمال و جنوب برای خود رقم بزنند.

به گزارش ایسنا، مهرداد بذرپاش - وزیر راه و شهرسازی و رئیس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و امارات - در نشست این کمیسیون که صبح امروز (چهارشنبه) در ابوظبی برگزار شد، با ابراز خرسندی از برگزاری این نشست بعد از ۱۰ سال گفت: امیدواریم که این نشست سرآغازی بر رشد روابط اقتصادی دو کشور باشد.

وزیر راه و شهرسازی با بیان این که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر توسعه روابط با کشورهای همسایه است، گفت: کشور امارات در این سیاست نقش ویژه و برجسته‌ای دارد.

بذرپاش در ادامه با اشاره به حجم مبادلات تجاری بیش از ۲۷ میلیارد دلاری ایران و امارات، توضیح داد: این که امارات در رتبه دوم شرکای تجاری ایران قرار دارد، امارات را به یک شریک راهبردی برای جمهوری اسلامی ایران تبدیل کرده است. از این رو ایران به‌رغم سنگ‌اندازی‌های بدخواهان، هیچ محدودیتی را برای گسترش روابط دو کشور و توسعه تجارت مشترک قائل نیست.

وزیر راه و شهرسازی در ادامه توضیح داد: کشورهای ایران و امارات نقشی برجسته در مسیر کریدور شمال - جنوب دارند و با تصمیمات راهبردی می‌توانند نقش بی بدیلی را در دستیابی به بازارهای شمال و جنوب برای خود رقم بزنند.

بذرپاش ادامه داد: دسترسی به بازارهای روسیه و کشورهای آسیای میانه از طریق ایران و بالعکس دسترسی به بازارهای جنوب می‌تواند فرصت بسیار خوبی را برای توسعه روابط ترانزیتی بین دو کشور ایجاد کند.

به گفته وزیر راه و شهرسازی، موضوع بعدی توانمندی‌های جمهوری اسلامی ایران و شرکت‌های دانش‌بنیان در فناوری‌های نو و به‌ویژه در زمینه هوش مصنوعی است که می‌تواند زمینه ای مهم برای همکاری بین دو کشور باشد.

وزیر راه و شهرسازی با اشاره به ضرورت تسهیل فرایندهای حمل‌ونقل بین دو کشور گفت: زیرساخت‌های فرایند تجارت مانند حمل‌ونقل و تشریفات گمرکی موضوعی است که تجار را درگیر کرده و به‌رغم اقدامات قابل توجهی که صورت گرفته و تجارت بین دو کشور را به ۲۷ میلیارد دلار رسانده، ضرورت اتخاذ تصمیماتی شجاعانه و سازنده در این زمینه احساس می‌شود.

بذرپاش ادامه داد: در حال حاضر حمل کالا بر اساس رویه کنوانسیون تیر از مبدا امارات متحده عربی به مقصد ترکیه از طریق بندر شهید باهنر و گمرک خروجی بازرگان با هدف اجرایی سازی این کنوانسیون از طریق گمرکات دریایی و توسعه ترانزیت دو کشور در جریان است.

وی با اشاره به ضرورت رفع محدودیت‌های ایجاد شده در بازرسی‌ها و ترخیص کالاها، به ویژه کالاهای فاسدشدنی و قرنطینه‌ای و تسهیل تشریفات اداری و بندری و لجستیکی در بنادر، گفت: باید در راستای کاهش این تشریفات غیرضروری که باعث افزایش صادرات بین دو کشور و کاهش هزینه‌های این امر می‌شود، گام برداشت.

وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: در حوزه فعالیت‌های هوایی و شرکت‌های هواپیمایی پرواز حدود ۳۲۰ پرواز در هفته، گواه حجم فعالیت‌های اقتصادی و گردشگری بین دو کشور است و امیدواریم در حوزه فعالیت‌های بندری و جاده ای نیز هر چه سریع‌تر به افق‌های تعریف شده دسترسی پیدا کنیم.

رئیس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و امارات تاکید کرد: موضوع رفع مشکلات بانکی از جمله افتتاح حساب برای اشخاص حقیقی و تجار ایرانی و تسهیل خدمات بانکی نیز که بر سر راه فعالین تجاری و اقتصادی دو کشور قرار دارد، باید یکی از زمینه‌های مورد بحث طرفین باشد.

وی گفت: در نشست‌های کارشناسی و مقدماتی نیز هیئت ایرانی و اماراتی توافقات خوبی بین طرف‌ها و شرکت‌ها و بخش‌های دولتی ایجاد شده است.

بذرپاش همچنین با تاکید بر ضرورت توسعه همکاری‌های بخش انرژی بین دو کشور گفت: پیش‌تر نیز همکاری‌ها در زمینه انرژی مورد تاکید قرار داشت و در این اجلاس نیز به عنوان یکی از اهداف مهم تعیین شده که نیازمند تصمیماتی جدی در این بخش است.

تاکید وزیر اقتصاد امارات بر توسعه روابط با ایران در همه حوزه‌ها 

طبق اعلام وزارت راه و شهرسازی، بن الطوق الماری وزیر اقتصاد و رئیس طرف اماراتی کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و امارات در این اجلاس ضمن استقبال از سرمایه گذاری در ایران گفت: روابط دو کشور باید در تمامی حوزه‌ها توسعه پیدا کند. تعداد زیادی از شرکت‌های ایرانی در امارات مشغول فعالیت هستند؛ امارات از سرمایه گذاری در ایران استقبال می‌کند.

وزیر اقتصاد امارات جلسه امروز را نشانی از عزم ایران و امارات برای توسعه روابط به همت دولت‌های دو کشور دانست و افزود: در ایام گذشته روابط اقتصادی و تجاری بین دو کشور به خوبی توسعه پیدا کرده بود، اما باید روابط در تمامی حوزه‌ها توسعه پیدا کند.

بن الطوق الماری تصریح کرد: کشور امارات در بین شرکای تجاری خود بعد از چین بالاترین میزان روابط تجاری را با ایران دارد که سال گذشته هم این میزان ۱۷ درصد افزایش پیدا کرده است.

وی افزود: حجم تجارت و صادرات از امارات به ایران در سال گذشته به ۲۷ میلیارد دلار رسیده است که نشان می‌دهد طرفین علاقه‌مند به توسعه روابط در تمامی حوزه‌ها هستند. تعداد زیادی از شرکت‌های ایرانی در امارات مشغول فعالیت هستند و امارات از سرمایه گذاری در ایران استقبال می‌کند.

انتهای پیام